گفتگویی ویژه با داوود مرزی زاده مستند ساز هرمزگانی به بهانه ساخت فیلم "خور آذینی"

فیلم مستند "خور آذینی" به کارگردانی داوود مرزی زاده، از مستند سازان شاخص هرمزگان وارد مراحل نهایی مونتاژ و صداگذاری خود شده است. به همین دلیل بر آن شدیم تا از نزدیک جزئیات مرتبط با فیلم را بررسی، و همچنین نگاهی داشته باشیم به شیوه کاری این فیلمساز متفاوت هرمزگانی.

ضمنا این مستند دهمین فیلم داوود مرزی زاده به حساب می آید که توسط حوزه هنری و با همکاری محیط زیست هرمزگان تولید شده است.

همانگونه که می دانیم داوود مرزی زاده از معدود مستند سازان هرمزگان است که همواره از نگاههای سطحی به موضوعات پیرامون-و محیط زیست- میگریزد. و شاید تنها مستند ساز هرمزگانی باشد که توجه اش بیشتر متوجه روایت و ساختار است، تا جذابیت های مضمونی. مهمی که او را از جشنواره های بسیاری مانند فیلم کوتاه تهران و سینما حقیقت که مجذوب موضوع صرف هستند، دور نگاه داشته.

مرزی زاده تا کنون در جشنواره های همقدم پاریس، فیلم کوتاه رشد و بسیاری جشنواره های داخلی دیگر حضور داشته و جوایزی را هم به دست آورده است.

با هم این گفتگو را می خوانیم:

1- ضمن معرفی کامل خودتان بفرمائید از چه سالی کار جدی سینما را شروع کردید؟

به نام خدا. داوود مرزی زاده هستم متولد سال 1363 بندرعباس. سال 1383 با عضویت در انجمن سینمای جوان بندرعباس دوره ی یکساله آموزش فیلم سازی را طی نمودم.

2- اولین فیلم شما در چه سالی ساخته شد؟ اگر ممکن است در مورد موضوع و نحوه ی ساخت آن هم توضیح دهید

مستند پرکوهک اولین تلاش من در سینما به حساب می آید. این فیلم را در سال 1384 ساختم. شاید بتوانم پرکوهک را فیلم پایان دوره بنامم. یک فیلم ساده و کوتاه که ضمن اهمیت گردشگری و خاصیت درمانی چشمه آب، به بررسی منطقه و موقعیت جغرافیایی پرکوهک در نزدیکی شهر بندرعباس می پردازد.

3- فیلم بعدی شما اگر اشتباه نکنم دوشوک نام داشت؟ از دیدگاه بنده این فیلم قدمهای جدیتری در کارنامه شما به حساب می آید.

بله. پرکوهک را صرفا دوست دارم. که فیلم مهمی نیست. دوشوک از بابت ساختاری فیلم بهتری است.

4- اما بعد از دوشوک فیلمهای شما کاملا به سمت سبک ایستایی و نماهای طولانی رفت. این همه تغییر در دیدگاهتان چگونه شکل گرفته؟

مهمترین مساله برمی گردد به حضور محمدرضا اصلانی استاد مسلم سینمای تجربی. بیشترین تاثیر استاد را میتوانید در فیلم "آفرینش" ببینید.

5- "آفرینش" و نمای معروف 7 دقیقه از خورشید در حال طلوع... که سر و صدای زیادی را هم در بندرعباس داشت.

خب این گونه فیلمها هنوز در استان ما(حتی ایران) جا نیافتاده. همه دوست دارند یک قصه جذاب و روایتِ موضوعی هیجانی را پی بگیرند. آفرینش هیچ کدام از اینها را ندارد. در عوض با زمان می جنگد.

6- یادم می آید در روزهای مخالفت با فیلم، اثر شما به همراه فیلم مستند بودن به جشنواره ای در پاریس فرانسه راه یافت. حتی از قول داوران گفته شده بود که ما انتظار چنین فیلمی را نداشتیم.

بله و یکی از دلایل عدم دریافت جایزه هم فکر کنم حضور نداشتنم در فستیوال بود. که بر می گشت به مسائل مادی جهت تهیه بلیط فرانسه.

7- اگر ممکن است کمی بیشتر در مورد شیوه ی فیلمهایی که می سازید برای خوانندگان ندای هرمزگان بگویید

دوست دارم در فیلمهایم به کشف طبیعت برسم. اما از نگاهی که کمتر دیده شده. صداها برایم مهم اند. بارها صرفا در طبیعت نشسته ام و به صداهای مختلف گوش داده ام. نوع برخورد من با طبیعت سازنده شیوه کاری من نیز هست. برای همین ساختاری متفاوت از مستندهای بومی گزارشی در فیلمایم مشاهده می شود.

این شیوه در نگاه نخست متوجه نور میباشد. بطوری که ایده هایم از نور شکل می یابند. که در فیلم خور آذینی میتوان این مهم را دید.

8- فیلم آذینی با چه مضمونی ساخته شده است؟

این فیلم مستند که تصویر برداری آن 3 سال به طول انجامید، به زندگی پرندگان و انسان در ارتباط با تالاب آذینی می پردازد.

خور آذینی در هر فصل چهره ی خاصی دارد. این مهم جدای از مسئله مهاجرت پرندگان نیز هست. برای اینکه بتوانیم تعداد پرندگان خاص و بیشتری را به تصویر بکشیم ناچار بودیم طی فصل های مختلف به این منطقه برویم.   

تصویر برداری در 10 مرحله صورت گرفت. یک گروه 6 نفره همراه با کارشناسان محیط زیست طی 3 سال در فصول مختلف، و البته با تمرکز در زمستان، ما را در ساخت این مستند همراهی نموده اند.  

خور آذینی علاوه بر ثبت تصاویر پرندگان و انواع خرچنگ، به زندگی ماهی گیران روستاهای اطراف و مشکلات آنها نیز می پردازد. این فیلم مستند همچنین نگاهی دارد به شیوه زندگی بومیان منطقه؛ که به نوعی مردم شناسی میرسد.

9- با توجه به توضیح شما گمان میکنم این فیلم کمتر به شاخصه هایی که در فیلمهای پیشین داشتید بپردازد؟

بیشتر خواستم تعادل برقرار کنم. و نسبت نگاه مخاطب هم برایم مهم بود. به همین دلیل از مواضع خود کوتاه آمدیم و دشواری فهم مسئله را ارزانتر کردیم. مضاف بر اینکه کار هم سفارش شده بود. با اینهمه فیلم از اندیشه من دور نیست.

10- پروسه مونتاژ چگونه طی شد و فیلم نهایی چند دقیقه است؟   

مونتاژ را از 2 ماه پیش آغاز کردیم که در ابتدا روزانه حدود 5 ساعت را صرفا برای دیدن راش ها زمان گذاشتیم. پس از سه هفته کار جدی مونتاژ را شروع نمودیم که در نهایت اواخر هفته آینده به سرانجام رسد.  مدت زمان این مستند نیز 35 دقیقه می باشد.

11- پس به زودی باید شاهد اکرانش باشیم؟

البته نه خیلی هم زود. چونکه ما در تلاشیم فیلم را به جشنواره ها آماده کنیم. سپس پیش از اکران عمومی در هرمزگان یکسری کارهای فنی مانند تصحیح رنگ و صدا خواهیم داشت. احتمالا اکران فیلم دی ماه امسال باشد.

13- برای ساخت فیلم از حمایت مالی بخش دولتی هم برخوردار بوده اید؟

فقط حوزه هنری و محیط زیست از بابت تامین بودجه و در اختیار گذاشتن وسائل فیلم برداری با ما همکاری داشتند. در حالی که با یک چهارم مبلغ اصلی که برای این مستند برآورد مالی داشتیم، فیلم را ساختیم. نگاه برخی مدیران به مقوله فیلم باید تغییر کند. آنها فیلم را مانند کالا می بینند. و این کار ما را سخت می کند. البته در این موقعیت خوشحالیم از داشتن دکتر درویش نژاد و انوشیروان پیش دار که همواره حامی هنرمندان هستند.

14- عوامل اصلی شما در این مستند چه اشخاصی بودند؟ 

مدیریت تولید که مهترین عنصر ما بحساب می آمد بر عهده انوشیروان پیش دار بود. مجری طرح ایمان خواجویی و ناظر کیفی مهندس مجید وفادار. تصویر برداری بر عهده خودم و تصویر هوایی را تیم دو نفره میثم قاسمی و محمد جواد قنبری باغستانی انجام دادند. تحقیق و پژوهش را سید حسن هاشمی و فیلمنامه را میثم قاسمی نوشتند. کارشناس هنری مجید ذاکری بود که البته بیشترین حمایت را از ایشان داشتیم.

علی قراگزلو و سعید عامری تیم مونتاژ را تشکیل دادند. یوسف جمشیدی و مجید منصوری مسئولیت روابط عمومی و اطلاع رسانی فیلم را بر عهده داشتند.

15- آینده فیلم کوتاه استان را چگونه می بینید؟

استعدادهای خوبی در هرمزگان وجود دارند. که البته از تجربه زیادی هم در فیلمسازی برخوردارند. از جمله شهاب آب روشن، امین درستکار، حامد کریمی پور و ... اگر بتوان شرایطی مناسب برای ایشان فراهم کنیم، جایگاهی درخور استان در سینمای ایران خواهیم داشت.

این فیلمسازان و همکارانشان علاوه بر سینما در زمینه ادبیات و فلسفه هم فعال هستند و این می تواند امتیازی مهم برایشان به حساب بیاید. و دیگر اینکه تاریخ سینما را خوب میشناسند.

16- با سپاس از شما، اگر حرف خاصی مانده درخدمت شما هستیم.

من هم از روزنامه خوب ندای هرمزگان که همیشه به هنرمندان استان توجه دارد تشکر میکنم.  و امیدوارم فیلم سازان هرمزگانی به آنچه شایستگی اش را دارند برسند. 

مصاحبه در روزنامه ندای هرمزگان شنبه 29 ابان 95 به چاپ رسیدست